STWORY, OTWORY

dr hab. Urszula Szuścik prof. UŚ
Chybie 20.11.2019 r.
Uniwersytet Śląski w Katowicach

Recenzja Wydawnicza:
Stwory otwory od lat 1 do 2 lat, Justyna Stefańczyk.
Cieszyn 2019 r.

Przedstawione mi do recenzji książki są cyklem książeczek dla dzieci od 1 do 2 roku życia.
Jest to książka obrazkowa, w której poprzez formę plastyczną – wizualną i graficzno- edytorską.
Autorka wprowadza dziecko w świat barw, faktur, kształtów i wielkości.

Forma graficzna proponowana dziecku jest jednoznaczna w odbiorze pod względem kształtów, barw i faktur i zarazem
inspirująca je w budowaniu skojarzeń oraz narracji.

Użyto kolorów czystych, nasyconych i intrygujących oko dziecka.
Sama forma książki, która przybrała kształt rozkładanki tworzy przestrzeń zabawy dla dziecka i zagadki jednocześnie,
zaciekawienia, co jest z drugiej strony? Również forma okna, w które zaglądamy zmusza wyobraźnię dziecka do
dopowiedzenia, co tam znajduje się z drugiej strony otworu.
Postacie zwierząt są fantazją i konkretem zarazem, które inspirują dziecko do budowania skojarzeń i tworzenia ciągu
dalszych przygód bohaterów zwierzaków, robaków.
Format książeczki dopasowany jest do możliwości manualnych dziecka.
Książeczka ma kształt regularny – kwadratu, nie sprawia dziecku trudności w kontakcie dotykowym i zręczności palców w jej
utrzymaniu w ręce. Wielkość 14x14,2 cm.
Cele jakie realizowane są w kontakcie dziecka z książeczkami:
1. poznanie i porządkowanie oraz nazywanie doznań zmysłowych
2. kształtowanie umiejętności rozróżniania i nazywania przedmiotów, kolorów, kształtów, wielkości
3. kształcenie percepcji wizualnej i koordynacji wzrokowo-manualnej
4. kształcenie wyobraźni
5. zainteresowanie książką
6. motywacja do aktywności twórczej (plastycznej, werbalnej)
7. integracja doświadczeń wizualnych, plastycznych, manualnych i językowych dziecka
7. wychowanie estetyczne

Cykl książeczek dla dzieci pt. Stwory otwory autorstwa Pani Justyny Stefańczyk spełnia w mojej ocenie funkcje poznawcze,
kształcące, wychowawcze i estetyczne książki dla dzieci w wieku od 1 do 2 lat. Jest to książka artystyczna dla dziecka.
 

prof. dr hab. Aleksander Ostrowski

Suchy Las 20.11.2019 rok
Uniwersytet Śląski w Katowicach

Recenzja Wydawnicza
Tytuł: Stwory otwory. Cykl 4 książeczek dla dzieci od 1 do 2 roku życia.
Autor: Justyna Stefańczyk

Przedstawiony do recenzji cykl 4 książeczek obrazkowych dla dzieci w wieku od 1 do 2 roku życia jest przykładem książki
autorskiej. Oznacza to, że tylko jeden artysta jest twórcą całości: obrazów, ilustracji, projektu graficznego całości, a także
typografii. W zasadzie ta cecha książki staje się coraz bardziej znaczącym aspektem w wartościowaniu książki obrazkowej
na świecie, bowiem w czasie wielu znaczących konkursów (Bolonia Ragazzi Award Caldecott Medal, i innych) szczególnie
doceniana jest właśnie taka „autorskość” książki. Autorka zrealizowała zamiar wykreowania książki, która posiada znamiona
książki obrazkowej jako dzieła sztuki i jednocześnie zawiera w sobie znaczący potencjał edukacyjny. Warto podkreślić, że
dedykowanie tak młodemu odbiorcy dobrze zaprojektowanej, autorskiej książki obrazkowej jest próbą kreowania jego
doświadczenia estetycznego. W społecznym obiegu książki obrazkowej dla dzieci istotna jest władza tzw. dorosłych
pośredników. Ma ona również kapitalne znaczenie dla wyboru jakości treści i formy zarówno literackiej, jak i plastycznej.
Niestety istnieją w szeroko pojętej kulturze takie produkty, które – w świetle niektórych definicji – książkami obrazkowymi
nazwać nie można np. książki tzw. disnejowskie, które właściwie są tylko zapisem kadrów filmowych, czy też „nieszczęsne”
zeszyty do kolorowania, tzw. kolorowanki. Tym bardziej cieszy fakt, że w przypadku recenzowanego cyklu mamy do
czynienia z dobrze zaprojektowanymi książkami obrazkowymi, których forma plastyczna i edytorska opracowana jest z
niezwykłą starannością i dbałością zarówno w sferze ich wartość estetycznych, jak i poznawczych. Całość służy
wprowadzeniu dziecka w świat barw, faktury, kształtów i ich wielkości. Mam wrażenie, że Autorka zaprojektowała książki,
traktując je jako komunikat plastyczny z uwzględnieniem kolejnych etapów percepcyjnych dziecka.

Książki są zaprojektowane w formie rozkładanki w formacie kwadratu (16/16 cm) z użyciem kolorów czystych, nasyconych,
aktywizujących wizualnie dziecko. Interesująco pod względem plastycznym zrealizowane są postaci zwierząt, inspirujące do
kreatywności dziecka w obszarze gry skojarzeń i tworzenia narracji, fabularyzacji losów poszczególnych postaciowych
bohaterów. Interesujące jest również wprowadzenie formalnego rozwiązania w oparciu o podstawowe kształty
geometryczne takie jak kwadrat i koło i trójkąt. Taka forma okna do „zaglądania” pobudza wyobraźnię dziecka, do
dookreślenia co znajduje się po drugiej stronie. Dzięki takiemu zabiegowi możliwe jest interpretowanie poszczególnych
obrazów na różnych poziomach zarówno formalnych, jak i treściowych. Recenzowane książki dostarczają młodemu odbiorcy
wzorce wizualne, które są ważnym czynnikiem alfabetyzacji wizualnej. „Czytanie obrazów” daje dzieciom możliwość nabycia
doświadczenia oraz kompetencji rozróżniania komunikatów wizualnych. Recenzowane książki z pewnością pobudzają dziecięcą
wyobraźnię, odznaczają się wysokimi walorami plastycznymi.

Autorka delikatnie, z ogromną wrażliwością i smakiem prowadzi małych czytelników przez poszczególne wątki wprowadzając ich w
ten sposób w świat sztuki. Te książki, to w moim odczuciu, uczta dla oka dziecka. Cykl książek dla dzieci pt. Stwory otwory
autorstwa Pani Justyny Stefańczyk w mojej ocenie spełniają wymogi stawiane książkom obrazkowym w obszarze ich funkcji:
poznawczych, estetycznych, wychowawczych i kształcących.